ĐÊM KHÓ NGỦ, CHIA SẺ GÓC NHÌN CÁ NHÂN - 13t6 2024

 - nguồn: here

_____________________________________________

 Mọi người vẫn thường hay kháo nhau trong mấy tháng vừa qua về altcoin season hết lần này đến lần khác, bản thân mình cũng đã có nhiều lần có views như vậy và thực tế cho thấy cũng không có ít sóng altcoin đã xuất hiện trong ngắn hạn. Hiện nay Meme đã và đang out trình gần như toàn bộ coin công nghệ, nhất là các dự án làm về  Layer 1 2 3. Vậy cái altcoin season dành cho mảng Layer có thực sự đã xảy ra? Chúng ta hãy soi xét vài khía cạnh một chút.

_____________________________________________

          1. CÂU CHUYỆN XOAY QUANH LAYER2

 - Trong thời gian từ q4 2023 đến nay, các altcoin tiêu biểu được chọn để bơm thổi nếu tính theo tỉ lệ phần trăm thì đa số là coin cũ, một số cái tên có thể kể đến đại diện cho mảng Layer là $SOL và $INJ. Ngoài hai dự án này ra thì một số leader cũng đã có sự bức phá để đạt ATH mới trong năm 2024 này chẳng hạn như coin mới có $TIA, $CYBER, $ARKM, $WLD coin cũ có $FET, $OP, $ARB, $RNDR và gần đây nhất là $BNB.

     . Nhiều người cho rằng altcoin season đã trải qua mấy đợt, nhưng xét trên thực tế khía cạnh của dòng tiền và tính chu kỳ thì altcoin season chỉ thực sự bùng nổ khi và chỉ khi $ETH có ATH mới, nhìn lại thực tế khá phũ phàng. Một mặt khác, phần lớn altcoin nói chung và Layer2 nói riêng đến giờ đa số giá vẫn còn ì ạch dù đã có không ít sự phát triển về các "việc cần làm" của một dự án. Vô tình hoàn cảnh của nó lại trùng khớp với Ether, mà còn chưa nói đến việc liên kết về mảng công nghệ giữa Ether và Layer2 nữa, mình đang dành 70% sự quan tâm đến Layer2 nên ở bài này chỉ nói về Layer2.

 - Mùa down vừa rồi chúng ta có sự phát triển của công nghệ Roll up đến từ Optimism, sự phát triển ổn định của hệ sinh thái Arbitrum, dòng tiền lớn và backers khủng cho hệ Blast và chống lưng khổng lồ đến từ hệ Base (dù Base này tuyên bố không phát hành token). Gần đây nhất chúng có zksync về vụ listing cũng như trả airdrop vào ngày 13/06 đến, với sự kiện này sẽ đi kèm với một áp lực bán đến từ zksync cũng như áp lực giảm giá cho cả mạng Layer2.

     . Đối với airdrop của zksync, thay vì bịp cộng đồng ở thời điểm trả token airdrop như Starknet thì zksync bịp luôn từ tận mấy tháng trước. Rất nhiều người đã phẫn nộ và tạo nên một làn sóng gọi là zkscam trên X, đi kèm với đó là hiện tượng Panic sell trên hệ sinh thái của zksync. Tóm tắt vụ này là khoảng 3/4 địa chỉ ví được airdrop đều là của dev, những địa chỉ ví này về độ hoạt động cực thấp và ngắn hạn nhưng lại đạt full tiêu chí dẫn đến việc nhận full số lượng token phân bổ cho một ví là 100K token. Trong khi đó có những người cày airdrop của zksync đã mất khá nhiều tiền tiền phí và thời gian nhưng chẳng nhận được gì, có những người đã mất đến tận 3-4 năm sống với dự án. Cay đắng hoàn đắng cay.

     . Tuy nhiên đứng ở khía cạnh của MM, nếu giờ trả cho một ví 20K - 100K token (tính theo giá OTC thấp nhất là $0.348) thì mỗi ví sẽ nhận khoảng $6K9 - $34K8 (trung bình khoảng $20K8/ví). Mà có hơn 695K ví đạt điều kiện (đặt trường hợp tất cả các ví đều của cộng đồng không có dev trong đó) thì tổng giá trị mà dự án trao đi sẽ khoảng hơn $14B, trả hết ở thời điểm list thì chart về lòng đất. Trong khi đó tổng các vòng gọi vốn chỉ có $458M, MM của thị trường này không phải nhà từ thiện, không có bị điên mà tốn mấy năm đi gọi nhiêu đó vốn xong trao cho cộng đồng mười mấy tỏi để ăn xả nát đầu. Nhưng điều này cũng chứng minh một khía cạnh rõ ràng là MM không muốn tốn quá nhiều thời gian để gom hàng lại nên mới bịp từ trước như vậy.

     . Mặt khác, câu chuyện về $STRK dính FUD do bịp cộng đồng về airdrop, kiểu quy trình của $STRK làm chúng ta nhớ đến câu chuyện của $OP ngày xưa nhỉ. $STRK thì kiểu bịp airdrop cộng đồng, để các quỹ trong đội MM claim được, số còn lại phần lớn lại trả ngược về cho dự án. Dù là FUD khá lớn bất lợi cho $STRK, nhưng sau bao pha bị market đập và data on-chain hiện hữu rõ ràng là các quỹ và team đang cầm phần lớn lượng token (cả unlock và lock), đây có thể coi là một phi vụ gom hang không quá khó để nhìn ra.

- Ngoài ra theo cảm nhận cá nhân từ việc bùng nổ của $TIA, sự phát triển của Cosmos SDK, sự chuyển đổi của $CYBER từ Socialfi sang L2 Modular và cả $IOTA gần đây còn thông báo về việc "thò tay" sang L2 thì mọi thứ đã chuẩn bị sẵn cho "trung hạn và dài hạn" rồi. Xét theo dữ liệu, hiện tại có khoảng 58 dự án đang hoạt động (trong đó chỉ mới có 46 dự án có token), với Mcap khoảng $24B và TVL khoảng $44B, những tiềm năng sắp tới về giải pháp (cơ hội lợi nhuận cũng như phát triển về công nghệ) mà L2 đem lại càng dần hiện rõ hơn. Gần đây nhất có thể thấy động thái của Binance Labs đầu tư vào Zircuit và dự án này cũng làm về layer2, cụ thể hơn là một dạng zkEVM đầu tiên được build trên Bedrock.

 - Chúng ta có sự ồn ào của zksync với Polyhedra về cái tên token $ZK, lúc đầu thì cả Bybit, Coinmarketcap, Coingecko, Kucoin ủng hộ cho zksync nhưng rồi cuối cùng thì sao? Các dự án lớn trong mảng Layer2 lại đứng lên bảo vệ Polyhedra, ngay cả chống lưng cho zksync là Matter Labs cũng "buông tay" ở khúc căng thẳng nhất. Điều này thực chất chỉ xác nhận lại cái chuyện zk war chỉ là trò dương đông kích tây. Tại sao mình lại nói như thế? Dương đông kích tây thì thứ còn lại là gì ngoài zk war? 

     . Tất nhiên là những dự án thuộc mảng Layer2 còn lại. Mới gần đây hồi đầu tháng, Vitalik có một bài viết shill thẳng mặt các dự án layer2, Vitalik nói về sự phát triển của Polygon và đi kèm là những cái tên như $OP, $METIS, Scroll và Taiko. Mặt khác, trước đó không lâu Vitalik còn bắt tay hỗ trợ về mảng build dự án Taiko. Dự án này có gì, cùng mình soi nó một chút. 

          2. TAIKO

   BÁNH VẼ

 - Câu chuyện sẽ bắt đầu bởi việc Vitalik vừa shill vừa hỗ trợ build Taiko, theo những gì mình hiểu dựa trên ý của Vitalik lại là:

     . Taiko được coi là một based roll up đầu tiên trên chính Ethereum, là zkVM được biết đến với việc "bắt chước" theo cấu trúc của Ethereum và kết hợp Proof of zk. Không những thế mà còn cải thiện an ninh mạng và mở rộng khả năng của zkEVM cũng như nền tảng cho Taiko.

 - Còn sau mấy ngày ngồi mò với lại cái docs và whitepaper, điều đầu tiên mình nhận ra sau ngần ấy năm hiểu lầm rằng hai cái là một. Thực tế thì nó không mấy khác biệt nhưng đến khi đụng vào những dự án như Taiko này mình mới thấy sự khác biệt rõ rệt, càng chứng tỏ trước đây mình đã quá là thiếu sót. Sau đó là việc Taiko tuy là một loại dự án kiểu hoạt động độc lập, nhưng thực tế phần "senquencing" phải để cho một bên khác xử lý là Ether L1 (Ether validators).

      . Một câu chuyện khác là bánh vẽ của Taiko ngoài việc nhanh và phí thấp hơn Ethereum thì còn có thể tái cấu trúc lại zkEVM để hỗ trợ cho một dự án nào đó muốn build trên Taiko mà không cần phải là hệ thống con của Taiko. Ví dụ dễ hiểu hơn là những dự án Layer2 build trên Ethereum (Ether là mã nguồn mở) có thể coi là một EVM, tức là phụ thuộc trực tiếp vào Ether ở một phần nào đó, thì dự án Layer2 là hệ thống con của Ether.

     . Bánh vẽ này làm mình nhớ đến câu chuyện của dự án xAI, xAI nói về việc build Layer3 và là một blockchain gaming để các dự án blockchain làm về gamefi hay NFT có thể Build trực tiếp trên đấy, thì Taiko cũng tương tự. Nếu điều này thực sự hoàn thiện đúng theo bánh vẽ thì có thể gọi Taiko là Ethereum Ver.2. Tuy là khá màu mè nhưng nó mang theo giải pháp xử lý vấn đề của users và quan trọng là nó mới lạ.

   BACKGROUNDS

 - Team: với một đội hình khá là mạnh gồm có:

     . Daniel Wang (Co - Founder, CEO): tốt nghiệp cử nhân ngành khoa học máy tính trường đại học Khoa học & Công Nghệ Trung Quốc khóa 1996 - 2001, lấy tiếp bằng thạc sĩ tại trường đại học Arizona State khoá 2001-2003, lấy chứng chỉ PMP năm 2004 do Viện quản lý dự án cấp. Về kinh nghiệm: lead software engineer của Boston Scientific, tech lead - senior software engineer của Google, Co-founder kiêm VP of Engineering của Yunrang Information Techonoloy. Anh ta đã từng đảm nhiệm vị trí Senior Engineering director của công ty JD và sau đó là ZhongAn Insurance, còn vài lần làm Co-founder hay CEO ở một số nơi như Coinport Technology Limited, cty Công Nghệ trực tuyến Bắc Kinh, Loopring và tất nhiên là hiến máu ở Taiko Labs. Bản chi tiết trong Linkedln: 

https://www.linkedin.com/in/dong77/

     . Terence Lam (Co-founder, CSO): Doanh nhân Blockchain giàu kinh nghiệm chuyên đổi mới các sản phẩm và dịch vụ thú vị nhất có thể phá vỡ hiện trạng. Có hơn 25 năm kinh nghiệm làm việc tại 500 công ty công nghệ toàn cầu cũng như môi trường khởi nghiệp, tích lũy bí quyết sâu rộng trong ngành và đã tạo được danh tiếng nổi tiếng trong lĩnh vực này trong nhiều năm qua. Phát triển tầm nhìn toàn cầu rộng rãi qua nhiều năm công tác ở nước ngoài tại Trung Quốc Đại lục, Singapore và Hồng Kông. Chuyên môn: Phát triển kinh doanh, blockchain, internet di động, quản lý tài khoản, trách nhiệm P&L, quản lý vận hành, phát triển sản phẩm

     . Matthew Finestone (Co-founder, COO): từng là Analyst của Notre Dame Capital và AMG Medical, từng là Head of Bussiness của Loopring trong 3 năm, Head of Blockchain của Gamestop từ 04/2021 - 09/2022, hiện tại đang là advisor cho Wize. Thông tin được tìm thấy thể hiện rằng Matthew Finestone đã ngừng làm việc cho Taiko Labs từ 12/2023, nếu không có xung đột nội bộ thì với trường hợp này sẽ tạo cho Wize và Taiko một mối liên kết khá lớn.

     . Brecht Devos (Co-Founder, CTO): mình không tìm được thông tin về người này, chỉ biết rằng anh ta chuyển sang Taiko Labs từ năm 2022, nhưng nếu đứng ở vị trí CTO thì khả năng của anh ta không hề đơn giản, nhất là việc đã có mấy thành tựu trên Github. Đặc điểm chung của cả bốn người này đều liên quan đến Loopring và cũng có thể idea tạo dựng nên Taiko Labs từ quá trình làm việc cho Loopring mà có được.

 - Hiện tại có hơn 100 DApp đang chạy trên Taiko và các DApp này hoạt động khá ổn định, trong hst của Taiko đang nổi trội nhất là iZiSwap. Roadmap cũng được thực hiện theo những gì đã công bố, thời gian thực thi mỗi task không lệch quá nhiều vẫn bám sát đúng theo lịch định sẵn. Tuy nhiên phần Roadmap cho giai đoạn sau từ 2024 - 2025 thì chưa thấy dự án công bố cũng như vesting chưa xuất hiện, đây là điểm trừ khá lớn.

   BACKERS

 - Nói về backers của Taiko thì đội hình này khá đông, có đến 22 VCs (trong số đó 10 quỹ tier2, 5 quỹ tier3 và 7 quỹ tier4) và 2 nhà đầu tư thiên thần. Leader gồm có Hashed Fund, Lightspeed và Hongshan (ex-Sequoia), cả 3 quỹ này đều là ventures tier2 theo thứ hạng được đánh giá dựa trên dữ liệu của toàn bộ các quỹ đầu tư trong Crypto market. Nói về 3 leader này thì đây là những quỹ đầu tư mạo hiểm, thường thì họ sẽ đầu tư theo kiểu ngắn hạn nhưng sau khi dò xét dữ liệu của 3 quỹ trên, một trong những thứ mình cảm nhận được đó là style các quỹ này đang tương tự nhau và đều hướng đến trung hạn và có đôi chút nghiên về dài hạn một tí.

 - Một trong những điều khác với mặt bằng chung đó là dự án Taiko không cần đến Backers khủng (VCs tier1), nếu xét về độ "bao phủ" của Taiko thì có vẻ họ tận dụng chiến lượt dùng số lượng và ưu tiên về đám đông giai đoạn đầu. Với team là những người làm việc ở khá nhiều nơi, họ sẽ tận dụng tối ưu mối quan hệ với các quỹ nhỏ để tang độ phủ, giống như việc mấy mùa thì KOLs shill dự án còn mùa này thì cộng đồng có một nhóm người tranh luận về nhu cầu để hình thành nên narrative làm nền cho dự án đi cùng cộng đồng từ gốc rễ.

 - Một mặt khác Taiko làm khá tốt trong việc xây dựng niềm tin cho cộng đồng, với số lượng fl kênh x khoảng 950K, githud 7k8 và discord hơn 1tr memm đa số users thuộc vùng trung Á trải dài từ kinh độ 30 đến kinh độ 100 thuộc kinh tuyến đông tức là múi giờ từ GMT +3 đến GMT +10, Ở khu vực này users hoạt động thiên về những cái bên code hơn là dạng đầu tư (users nằm dày đặc ở Ấn Độ - cái nôi của dev giỏi) nên sẽ có xu hướng bám trụ với dự án lâu hơn là các nhà đầu tư. Đây cũng là một trong những lý do có thể giải thích được việc Taiko không cần đến VCs Tier 1, có vẻ họ chọn cách làm không phụ thuộc vào VCs quá nhiều khi mà dự án đã có được cộng đồng mạnh.

      . So sánh với vụ trùng tên, thay vì ồn ào như zk war thì việc Taiko lấy tên là TKO trùng với dự án Tokocrypto (đây là một CEX ở Indo và theo như những gì mình biết về dự án này thì Binance đã mua lại nó) lại chả có vấn đề xung đột gì mấy. Mặc kệ zk war, bên phía Taiko chỉ nhẹ nhàng thông báo đổi tên token lại thành TAIKO như bây giờ. Đi kèm đó là việc airdrop rất đều tay cho cộng đồng, trung bình mỗi ví sẽ nhận được từ vài chục đến khoảng 200 token $TAIKO, khác xa với vụ airdrop của Starknet với zksync, thêm một điểm cộng nữa về niềm tin cho cộng đồng chính là việc đội ngũ support khá nhiệt tình hỗ trợ cho users claim NFT. Không ồn ào, làm việc cần làm, niềm tin của cộng đồng lớn dần, đây là một dạng làm nhiều hơn nói.

   FUNDING RAISE

 - Tổng các vòng gọi vốn của Taiko được $37M gồm hai vòng, vòng đầu tiên được $22M (valuadation $220M), vòng thứ hai (series A) gọi được $15M (valuadation $150M). Như đã nói ở trên, các quỹ đầu tư không có bất cứ gương mặt nào là Tier 1, với lượng tiền nhận về chia cho số lượng quỹ tham gia tại các vòng thì chúng ta có thể suy luận rằng dự án muốn mở rộng quan hệ cũng như danh tiếng dựa trên số lượng hơn là chất lượng. Bằng cách gọi vốn ít và chia nhỏ cho các quỹ ra thì Taiko sẽ hạn chế được sự kiểm soát từ quỹ và đa số các quyết định sẽ nằm phần lớn trong tay của team. 

 - Với cách gọi vốn và phân bổ cho investors + thêm phân bổ nhiều cho cộng đồng thông qua các đợt airdrop và Traiblazers mới công bố cho thấy hướng đi của Taiko càng rõ rệt hơn. Sau mấy năm build dự án cho đến giờ, có thể hiểu sự gọi vốn của Taiko nhận được lớn nhất không phải là tiền mà là niềm tin của cộng đồng. Đây là một dạng vốn phải thu hút được nhờ thực lực chứ không dựa vào quỹ lớn để tẩy trắng mọi thứ. Thêm một điểm cộng

   TOKENOMICS

 - Allocation: Total Supply: 1B token

 . Investors: 11.62%

 . Taiko Labs/Core team: 20%

 . Taiko Foundation Reserve: 16.88%

 . Taiko Official Prover Bonds: 1.5%

 . Liquidity & Market Making: 5%

 . Genesis Airdrop: up to 5%

 . Protocol Guild Airdrop: 1%

 . Traiblazer Airdrop: 10%

 . DAO Treasury: 22%

 . Guardian Prover Bonds: 2%

 . Grants & RetroPGF: 5%

 - Cir Sup: 6.32%, thời điểm list không có Cir sup và Mcap thì tính theo dữ liệu của Geckoterminal lúc đó cir sup chỉ có 6%, đến ba ngày sau các web dữ liệu cơ bản mới cập nhật thì Cir Sup đã thay đổi thành 6.32%, đây là một điểm cần phải xem xét động thái dự án có lách luật tuồng hàng ra ngoài để chốt lời hay không. Với việc lưu thông ban đầu khá ít cũng là một lợi thế trong ngắn hạn cho nhà đầu tư lẫn dự án, còn về trung hạn và dài hạn thì phải đợi vesting như thế nào mới tính tiếp được (khả năng của mình có hạn nên mấy ngày rồi vẫn chưa tìm ra vesting hoặc dự án chưa công bố).

 - Mcap thời điểm list là $130M, vol list khoảng $60M, giá list $2.4 và có FDV là $2.4B. Sau một thời gian chú ý thì đây là một trong những dự án có Mcap list thấp nhất trong mảng Layer 2, đây là một lợi thế bởi quy trình đang dần hiện hữu altcoin lowcap - midcap từ đầu năm đến giờ thường có trợ giá ở vùng Mcap $100M. Nói về FDV một tí, nếu so sánh giữa dự án mới với nhau chỉ xét khía cạnh FDV thì đây không hẵn gọi là định giá quá cao bởi FDV sẽ xét dựa trên giá token nhân với tổng cung, mọi người chắc còn nhớ $WLD lúc mới list có FDV $21B nhưng giờ thì FDV nó bằng mấy con trong mảng cộng lại.

 - Với allcation như thế chúng ta có thể thấy rằng lượng token dự án nắm khá nhiều, điều này có thể giải thích rằng dự án muốn giữ token ngay từ ban đầu. Nếu lấy ví dụ so sánh thì mình sẽ lấy trường hợp $PIXEL phân bổ 23.5% đổi lấy $4.8M từ VCs tier 1 thì Taiko lại chọn cách đổi 11.62% cho $37M từ một loạt VCs tier 2,3,4 (mỗi quỹ không bao nhiêu). 

- Xét vị thế của quỹ tính theo trung bình giá dựa trên công thức tổng raised chia cho tổng phân bổ token thì giá quỹ sẽ là $0.3, tính theo định giá chia cho tổng cung thì ở hai vòng gọi vốn vị thế giá quỹ sẽ là $0.22 và $0.15, tức là hiện tại đã x7 - x14. Giá OTC của Taiko trải dài từ $2.28 - $3.89 thì vị thế của quỹ sẽ có mức lợi nhuận x15 - x26, đặt trường hợp nếu dự án bắt tay với quỹ tuồng hàng ra để bán OTC thì đã chốt được một phần lời và cũng có thể trả lời cho việc khối lượng OTC vào ngày 05/06 vừa qua tăng vọt.

   TIỀM NĂNG VÀ RỦI RO

 - Tiềm năng

     . Với sự hỗ trợ trực tiếp từ Vitalik, cộng đồng lớn mạnh, dự án quan hệ rộng, đội ngũ có kinh nghiệm, làm nhiều hơn nói, không dính vào các vụ lùm xùm thì Taiko có thể tăng trưởng rất mạnh khi sóng Layer2 đến cũng như việc $ETH phá đỉnh cũ. Nếu phải cho một con số cụ thể thì mình khoanh vùng FDV đạt $10B không phải là chuyện quá xa với. Bên cạnh đó TVL của mảng L2 hiện tại đang loanh $44B, chiếm khoảng 6.9% trên tổng vốn hóa của altcoin (không tính $ETH) thì đây cũng là một trong những lợi thế của Taiko nói riêng cũng như L2 nói chung.

     . So sánh về những gì dự án đã vẽ và đang làm thì chúng ta sẽ thấy hướng đi theo kiểu phát triển công nghệ của $TAIKO có nét tương đồng với $OP bởi cho đến giờ nhiều người vẫn gọi $OP là $MATIC ver2 sau những gì mà nó đã làm được. Một khía cạnh khác là việc xây dựng cộng đồng cũng như hệ sinh thái của $TAIKO cũng có nét giống với $ARB mà $ARB bây giờ thì đứng đầu về hệ sinh thái lẫn TVL trong mảng Layer 2. Trường hợp bánh vẽ Taiko được thực hiện đúng và phát triển đúng theo những gì họ đã vẽ ra thì câu chuyện gọi Taiko là Ethereum ver2 càng giúp cho Taiko có tiềm năng mạnh mẽ hơn nữa.

     . Xét về khía cạnh đường giá và vốn hóa, nếu chỉ tính theo trường hợp này thì việc một con hàng có giá $2.2 và Mcap hơn $130M đẩy x5 lên $10 Mcap khoảng $600M sẽ dễ hơn rất nhiều so với việc lấy con $OP giá $2.1 Mcap $2.25B, trong khi đó mảng Layer2 mùa này ngoài $METIS (giá cao sẵn), $GNO và $XCP (lowcap) ra thì $TAIKO là dễ lái nhất. Dễ lái hơn cả top1 Mcap của L2 là $MATIC và top1 TVL là $ARB.

     . Xét về khía cạnh list sàn, hiện nay $TAIKO đang có thanh khoản trên 29 nơi bao gồm cả CEX và DEX, với việc có OKX ventures đầu tư ở hai vòng gọi vốn thì câu chuyện được list OKX chỉ là thời gian. Chưa kể với những dự án Vitalik vừa shill vừa hỗ trợ build trực tiếp + cộng đồng mạnh thì đây là miếng mồi ngon để kéo users mà Binance không thể bỏ qua, chỉ cần giữ độ thanh khoản ổn định nữa là đẹp, mà hiện nay thanh khoản của $TAIKO đã đủ điều kiện để list Binance rồi nên chỉ chờ xem động thái của Richard như thế nào mà thôi.

 - Rủi ro

     . Hiện tại tổng số dự án làm về Layer 2 là khoảng 150 dự án, trong đó số dự án đang hoạt động thì có khoảng 46 dự án có thanh khoản (theo dữ liệu từ coingecko) mà đã chiếm hết 30 dự án chỉ mới bắt đầu build từ cuối q3 2023 nên tình trạng lạm phát dự án Layer 2 vẫn đang diễn ra. Chưa hết, nếu xét về lâu dài thì mảng Layer 2 chỉ là bàn đạp cho $ETH vì khi nhiều dự án L2 thì tỉ lệ lạm phát của $ETH sẽ càng giảm. Mà khi có quá nhiều dự án trong một mảng thì dòng tiền đổ vào sẽ bị loãng, khó mà thúc đẩy mạnh được.

     . Một mặt khác là về TVL, hiện tại theo dữ liệu của Defilama thì Taiko chỉ có TVL là $12.8M và theo dữ liệu của L2beat thì TVL là $26.5M, dù con số nào đúng thì nó vẫn quá nhỏ so với bánh vẽ của dự án đưa ra. Số lượng token hiện tại phần lớn nằm trong Ether Network mà tổng transfer chỉ hơn 120K và 216 holder, trong khi đó chỉ có 5% trên Taiko network thì lại có đến hơn 836K transfer (gần x8 lần) và %hơn 100K holder. Điều này có nghĩa là hoạt động của users chênh lệch quá lớn như vậy sẽ gây ra một áp lực giảm giá nhất định khi mà vesting chưa rõ ràng và dữ liệu cho thấy số lượng users có xu hướng giảm.

     . Nói về phân bổ một tí, sự phân bổ airdrop của dự án chiếm 16% (160M token) mà còn "up to" nữa trong khi đó lượng cung lưu hành hiện tại chỉ có khoảng 6.3% tức là khoảng 63M token, như vậy thì vesting như thế nào cho hợp lý nếu cir sup đó 100% đến từ airdrop thì lực xả gần như quá lớn. Chưa kể việc hiện tại theo dữ liệu On-chain có hiện diện gương mặt của Wintermute với số lượng token trị giá $2.9M bởi thông thường với khoản đầu tư/nắm giữ token khoảng $1M là tụi Wintermute nhảy hiphop rồi.

     . Mặt khác, riêng về bánh vẽ mà không làm được còn gặp thêm vài lỗi nữa là nguyên cái bô hiện hình =))) về mặt rủi ro thì dựa trên sự quan sát cá nhân của mình thì trường hợp xấu nhất giá sẽ rơi về khoảng $1.1 (tức là chia hai giá OTC thấp nhất), ngay cả trường hợp loanh quanh $2 - $2.2 dù sẽ có trợ giá nhưng ở thời điểm hiện tại khá nhạy cảm đối với dự án mới sau mấy pha "thất vọng". Các ví claim token airdrop đã xong cũng là một trong những thời điểm khá nhạy cảm với riêng dự án và nhà đầu tư.

     . Chưa kể đến Mcap altcoin đang có xu hướng giảm, BTC.D vẫn giữ xu hướng tăng. Tình hình kinh tế thì chưa có cú hit, với các chỉ số kinh tế trong nửa tháng qua cho thấy nền kinh tế Mỹ chỉ đang trong giai đoạn chuẩn bị chứ chưa tới đoạn phục hồi, FED lì quá chưa chịu cắt giảm lãi suất, thà cắt cho market nó giảm mạnh để tự tin tìm điểm nhập hàng chứ cứ giữ nguyên thế này rồi market biến động khó chịu chứ sướng ích gì đâu. @@

_____________________________________________

 Xin lỗi mọi người vì mình quan tâm đến Layer2 nên muốn chia sẻ góc nhìn cá nhân để chúng ta thảo luận với nhau, nếu chỗ nào sai sót hoặc thiếu mọi người cứ góp ý thẳng thắn nhé. Mỗi cục gạch của mọi người ném cho mình sẽ giúp mình thêm một cục gạch để xây nhà cho vững chắc hơn nữa. Mời mọi người thảo luận.

Cảm ơn đã đọc!